Guru Travel

Η πανέμορφη Νάξος είναι το μεγαλύτερο και το πιο εύφορο νησί των Κυκλάδων, έχει συνδέσει το όνομα και την ιστορία της με υπέροχες μυθολογικές αφηγήσεις, πολέμους, πειρατικές επιδρομές, αλλά και δημιουργικότητα. Κι εκεί κάπου ανάμεσα στο μύθο και την πραγματικότητα, σεργιανίζοντας στα γραφικά σοκάκια της Χώρας και των χωριών, ανακαλύπτει κανείς τη δύναμη του ανθρώπου και το αστείρευτο ταλέντο του να δημιουργεί παραμυθένιες γειτονιές.

Συνορεύει με πολλά κυκλαδίτικα νησιά με τα οποία έχει τακτική ακτοπλοϊκή σύνδεση. Στα δυτικά της βρίσκεται η Πάρος, στα βόρεια η Μύκονος και η Δήλος, στα νότια οι Μικρές Κυκλάδες (Ηράκλεια, Σχοινούσα, Κέρο, Κουφονήσια) και στα ανατολικά τα μικρά νησάκια Δονούσα, Στρογγυλή και Αγία Παρασκευή. Χαρακτηριστικό της Νάξου είναι το ασυνήθιστα εύφορο έδαφός της για νησί των Κυκλάδων. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι μυθολογικά η Νάξος είναι η πατρίδα του Διονύσου. Έτσι, η παράδοση θέλει το νησί να είναι προικισμένο και ευλογημένο από τον θεό Διόνυσο. Από τα αρχαία χρόνια ως τις μέρες μας το νησί παράγει εσπεριδοειδή εξαιρετικής ποιότητας, ενώ από τα ναξιώτικα αμπέλια βγαίνει καταπληκτικό κρασί.
Επίσης, η κτηνοτροφία του νησιού είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη και τα ναξιώτικα τυριά ξεχωρίζουν για την ποιότητα και την γεύση τους. Γενικά, η Νάξος είναι κυριολεκτικά ένας τόπος παραδεισένιος… Η περιήγηση στο νησί αποτελεί μια ευχάριστη έκπληξη για κάθε ταξιδιώτη, καθώς οι επιλογές που προσφέρει ικανοποιούν όλα τα γούστα. Περιήγηση σε αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία, οδοιπορικά στις εύφορες κοιλάδες (Μέλανες, Εγκαρές) αλλά και στους ορεινούς όγκους του Ζα, που αποκαλύπτουν τις ομορφιές της ναξιώτικης υπαίθρου σε όλο τους το μεγαλείο.

ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ

• Κυνίδαρος – Ποταμιά – Εγγαρές: Πρόκειται για μια απόσταση 9, 2 χιλιομέτρων και για ένα μονοπάτι το οποίο παλαιότερα ένωνε τα παραπάνω χωριά. Στο μεγαλύτερο μέρος του αποτελείται από καλντερίμι.
• Μέλανες – Μύλοι – Κούροι – Ποταμιά – Άγιος Μάμας – Σαγκρί – Ναός Δήμητρας: Πρόκειται για μια απόσταση 17, 46 χιλιομέτρων.
• Ακάδημοι – Χαλκί – Μονοίτσια – Καλόξυλος – Κεραμί – Μετόχι – Χαλκί:
  Πρόκειται για μια απόσταση 4, 50 χιλιομέτρων. Η διαδρομή αυτή είναι πολύ ενδιαφέρουσα γιατί διασχίζει τα περισσότερα ιστορικά μνημεία της Κεντρικής Νάξου.
• Δαμαριώνας – Χαλκί – Τσικαλαριό – Χείμαρρος – Δαμαλάς – Δαμαριώνας:
  Πρόκειται για μια απόσταση 4, 50 χιλιομέτρων.
• Καλόξυλος – Μονή: Πρόκειται για μια απόσταση 4, 50 χιλιομέτρων. Στο πρώτο τμήμα της διαδρομής θα δείτε τα χαρακτηριστικότερα δείγματα βλάστησης της Κεντρικής Νάξου, ενώ στη συνέχεια θα έχετε τη δυνατότητα να δείτε την εκκλησία της Παναγίας Δροσιανής αλλά και μερικούς ανεμόμυλους.
• Απείραθος – Αγία Κυριακή: Πρόκειται για μια απόσταση 3, 50 χιλιομέτρων. Η διαδρομή ξεκινά από την εκκλησία στην είσοδο του χωριού από τον επαρχιακό δρόμο, περνάει κάτω από τη γέφυρα του κεντρικού δρόμου και κατηφορίζει με ένα σκαλωτό καλντερίμι προς το έξω χωριό. Το μονοπάτι αυτό είναι το πιο παλιό και το πιο καλά διατηρημένο στο Δημοτικό Διαμέρισμα Απειράθου.
• Κόρωνος – Σκαδό: Πρόκειται για μια απόσταση 2, 70 χιλιομέτρων. Το μονοπάτι ξεκινάει από τον Κόρωνο, οδηγεί στο Σκάδο μέσω της περιοχής των νερόμυλων και επιστρέφει στον Κόρωνο μέσω της περιοχής της Γρότας.
• Κορωνίδα – Απόλλωνας: Πρόκειται για μια απόσταση 3, 40 χιλιομέτρων.

 ΜΟΥΣΕΙΑ

Αρχαιολογικό Μουσείο

 Στο μουσείο εκτίθενται προϊστορικά ευρήματα από ανασκαφές σε διάφορες τοποθεσίες του νησιού (κεραμικά, κυκλαδικά ειδώλια), ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν οι πέτρινες πλάκες με τις ανάγλυφες διακοσμήσεις, που προέρχονται από το πρωτοκυκλαδικό ιερό στο Κορφί τ’ Αρονιού, στη νοτιοανατολική πλευρά του νησιού. Λειτουργεί στην Απείρανθο.

Λαογραφικό Μουσείο

Στο Λαογραφικό Μουσείο εκτίθενται παραδοσιακά υφαντά και εργαλεία σε χώρο, που αποτελείται από μία αυλή και τρία δωμάτια: κουζίνα, εργαστήρι με αργαλειό και παραδοσιακή κρεβατοκάμαρα. Λειτουργεί στην Απείρανθο.

Μουσείο Φυσικής Ιστορίας

Περιλαμβάνει ιδιαίτερα ενδιαφέροντα εκθέματα από την χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής (συλλογή 800 φυτών, θαλασσινά, μικρό ενυδρείο κ.λπ.), αλλά και από άλλες περιοχές της Ελλάδας (σφουγγάρια από την Κάλυμνο, κέρατα από ελάφια της Ρόδου κ.ά.)

Γεωλογικό Μουσείο

Το Γεωλογικό Μουσείο φιλοξενείται στο κτίριο του Δημοτικού Σχολείου και στα εκθέματά του περιλαμβάνονται πετρώματα, ορυκτά, μεταλλεύματα, καθώς και απολιθώματα.

Πύργος Μαρκοπολίτη

Χτισμένος γύρω στα 1770 στους Ακαδήμους, και ο Πύργος Καλαβρού στο Κεραμί. Και οι δύο ανήκαν στους Πολίτες, μια πλούσια οικογένεια ορθόδοξων ιερέων στα 1670, όχι βέβαια τόσο πλούσια όσο οι Λατίνοι στην Πόλη της Νάξου. Ωστόσο στο τέλος του 18ου αιώνα ο Μαρκάκης Πολίτης εμφανίζεται να κατέχει αυτούς τους εντυπωσιακούς Πύργους.

Ο ρόλος της οικογένειας αυτής στην απελευθέρωση των αγροτών δεν είναι και τόσος ξεκάθαρος. Στα 1719 ο Νικόλαος Πολίτης κομίζει αιτήματα των χωρικών της Νάξου στην Πύλη στην Κωνσταντινούπολη, προκειμένου να καταργηθούν τα προνόμια της Λατινικής Κοινότητας. Όμως είναι πιθανόν η αποστολή του να εστιάστηκε περισσότερο στην κατοχύρωση της δικής του θέση σε σχέση με τους Λατίνους, παρά στη μείωση των υπερβολικών φόρων των αγροτών. Η αποστολή του στάθηκε επιτυχής, και έκτοτε οι Έλληνες ανακτούν έδαφος σε σχέση με τους Λατίνους, των οποίων οι ιδιοκτησίες παρακμάζουν προοδευτικά.

Αργότερα, ο Μαρκάκης Πολίτης μάχεται τους Λατίνους συνεχώς (1770 – 1802) και έκτοτε γίνεται δημοφιλής ανάμεσα στους Έλληνες. Έχτισε τον Πύργο στους Ακαδήμους. Ο γιος του, Μιχαήλ «Μαρκοπολίτης» (όπως αυτοονομάστηκε), ήταν ένας σημαντικός αγωνιστής στην Ελληνική Επανάσταση, και πολέμησε ενάντια στους Τούρκους στην Πελοπόννησο.

ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΕΠΙΣΚΕΦΤΕΙΤΕ

Πορτάρα

Μόλις φτάσετε στη Νάξο, θα σας εντυπωσιάσει η Πορτάρα, η είσοδος του ναού του Απόλλωνα, που άρχισε να χτίζει στα μέσα του 6ου π.Χ. αιώνα ο τύραννος της Νάξου Λύγδαμης, στην περιοχή που οι ντόπιοι αποκαλούν Παλάτια. Ο ναός δεν τελείωσε ποτέ, η περιοχή όμως συνδέθηκε με την τραγική ιστορία της Αριάδνης, την οποία εδώ εγκατέλειψε σύμφωνα με τη μυθική παράδοση ο Θησέας και εδώ τη συνάντησε ο Διόνυσος και την έκανε γυναίκα του. Σύμφωνα με μία άλλη παραλλαγή, από εδώ πήδηξε η Αριάδνη στη θάλασσα και πνίγηκε

Βυζαντινά μνημεία

Η περιοχή διεκδικεί από το πρώτο μισό του ΧΧ αιώνα, το προνόμιο του πλέον βυζαντινού νησιώτικου περιβάλλοντος του Αιγαίου (καθ. Καλογερόπουλος 1935).

Έκτοτε διαδοχικές έρευνες και εργασίες αποκατάστασης ανέδειξαν αυτόν τον πλούτο που συντίθεται με επιτυχία στο φυσικό περίγυρο της Δρυμαλίας. Άλλοτε κρυμμένα στους αγρούς του ελαιώνα, με ενθέσεις από παλαιοχριστιανικά ή ακόμη και κλασικά μέλη ναών ή ιδιορρυθμίες που ξεκινάνε από την Μ. Ασία ή την Ραβέννα – άλλοτε σκαρφαλωμένα στα πρανή προσδιορίζουν με την σπουδαιότητα τους αρχιτεκτονική και εικαστική το αισθητικό επίπεδο και την ευλάβεια των ναξιωτών δια μέσου των «χριστιανικών αιώνων» (6ος μ.Χ. – 17ος μ.Χ. αιώνας).

Οικισμός Φιλώτι

Το μεγαλύτερο χωριό της περιοχής (αλλά και το μεγαλύτερο του νησιού μετά την Πόλη της Νάξου). Διασχίζεται από τον επαρχιακό δρόμο, στις πλευρές του οποίου βρίσκονται καφενεία και εστιατόρια, συνήθως γεμάτα από κόσμο, ειδικά τα βράδια του καλοκαιριού. Αν όμως ανηφορίσετε μέσα στο χωριό, τα δρομάκια του ξαναγίνονται το ήσυχο σκηνικό που χαρακτηρίζει την Κεντρική Νάξο.

Η Αρχαία Πόλη

Στα βόρεια του λιμανιού, στη θέση “Γρότα”, διατηρούνται λείψανα Μυκηναϊκών χρόνων. Εδώ βρισκόταν, σύμφωνα με τα πορίσματα των ανασκαφών, η αγορά της αρχαίας πόλης. Τμήμα του αρχαίου οικισμού βρίσκεται σήμερα μέσα στη θάλασσα.

Το Κάστρο

Είναι αναμφισβήτητα η γοητευτικότερη περιοχή της Χώρας. Χτισμένο στην κορυφή λόφου, προσφέρει εκπληκτική θέα στο πέλαγος, ιδιαίτερα το ηλιοβασίλεμα, όταν διαγράφονται οι κοντινοί όγκοι της Πάρου. Περνώντας την “Τρανή Πόρτα” μπορείτε να θαυμάσετε τον πύργο με τις πολεμίστρες, που διατηρούνται στην αρχική θέση τους. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα σπίτια του κάστρου, πολλά από τα οποία χρονολογούνται στο 14ο και το 15ο αιώνα και έχουν προσόψεις τους εντοιχισμένα βενετσιάνικα οικόσημα. Στο κάστρο θα δείτε τη βενετσιάνικη εκκλησία, το κτίριο της Σχολής και την κατοικία του καθολικού επισκόπου. Κοντά είναι το ερειπωμένο σήμερα ανάκτορο του Μάρκου Σανούδου, με το οικόσημο της οικογένειάς του εντοιχισμένο στην είσοδο.

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ –ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ

Στη Χώρα υπάρχουν πολλές αξιόλογες εκκλησίες (ορθόδοξες και καθολικές), οι περισσότερες από τις οποίες είναι σήμερα κλειστές. Μόνο αν αναζητήσετε αυτόν που κρατά το κλειδί, μπορείτε να τις επισκεφτείτε. Αναφέρεται πως στη Χώρα υπάρχουν 45 εκκλησίες. Από αυτές η παλαιότερη είναι η Παναγία η Βλαχερνιώτισσα, με ξυλόγλυπτο τέμπλο εξαιρετικής τέχνης και πολύτιμες εικόνες, ανάμεσα στις οποίες δύο (Παναγία Βλαχερνιώτισσα και Προφήτης Ηλίας) είναι έργα του κρητικού ζωγράφου Αγγέλου, που ήταν μαθητής του Ελ Γκρέκο.

Άγιος Γεώργιος Διασορείτης

Πιθανότατα είναι κτισμένη πάνω σε αρχαίο ναό. Ίσως κάποιοι τάφοι στο εσωτερικό του δεν είναι χριστιανικοί. Δεν υπάρχουν επιβεβαιωμένες πληροφορίες για την οικοδόμηση και την εικονογράφηση αυτού του σπουδαίου μνημείου. Το εσωτερικό του είναι τελείως ζωγραφισμένο, με ωραιότατες νωπογραφίες του 11ου αιώνα, πολύ καλά αποκατεστημένες. Η επιγραφή στο νάρθηκα που μνημονεύει τον Πρωτοσπαθάριο, όπως και στην Πρωτόθρονη στο Χαλκί, και το γεγονός ότι υπήρξε τμήμα μονής, υποδεικνύουν ότι ο Άγιος Γεώργιος Διασορείτης θα μπορούσε να είναι η κύρια εκκλησία μιας περιοχής και το Χαλκί διοικητικό κέντρο που έλεγχε το εσωτερικό του νησιού κατά τη βυζαντινή περίοδο. Η άποψη του ναού εξωτερικά είναι ισορροπημένη και πολύ αρμονική. Εσωτερικά ο θόλος «κάθεται» σε τέσσερις κίονες στο κέντρο του ανοίγματος. Πρόκειται για ένα σχέδιο όχι πολύ διαδεδομένο στη Νάξο, με πλαϊνά κλίτη που σχηματίζουν ισοσκελή σταυρό. Ο νάρθηκας είναι νεότερος, με δύο ή τρία στρώματα εικονογράφησης του 12ου αιώνα, ή και μεταγενέστερου. Το εσωτερικό δίνει μια μνημειώδη αίσθηση που επιτείνεται από τη διάχυση του φωτός και τις εικόνες. Το εικονογραφικό πρόγραμμα, ευτυχώς σε ικανό βαθμό πλήρες, είναι τυπικό του 11ου αιώνα και ακολουθεί τον καθιερωμένο τύπο μεγαλύτερων ναών. Είναι ίσως μοναδικό δείγμα σε όλο τον χώρο του Αιγαίου. Τρεις μορφές απεικονίζονται ιδιαίτερα: ο Άγιος Γεώργιος, ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος και ο Αρχάγγελος Μιχαήλ, καθώς και σκηνές του Δωδεκάορτου. Οι εικόνες έχουν ταξινομηθεί και τοποθετηθεί στις αρχιτεκτονικές επιφάνειες αρμονικά με πολύ καλή αίσθηση συνθετικότητας. Μαζί με τους Άγιους και τους Προφήτες, είναι κυρίως ιερατικές μορφές, εμπλουτισμένες με λεπτομέρειες και ζωγραφισμένες με λεπτότητα και ήπιες αποχρώσεις. Μερικές από τις μορφές πρέπει να εκτελέστηκαν από σπουδαίο καλλιτέχνη. Οι συνθέσεις στο ημιθόλιο της αψίδας και στα χαμηλότερα τμήματα ανάγονται στον 13ο αιώνα.

Άγιος Ιωάννης Θεολόγος

Ο ναός χτίστηκε και διακοσμήθηκε πιθανώς κατά τον 13ο αιώνα, σε μια περίοδο αναβίωσης της Βυζαντινής τέχνης. Ωστόσο, δεν υπάρχει επιγραφή ή κάποιο γραπτό ντοκουμέντο γύρω από την ιστορία του. Αποκαταστάθηκε στα 1971 – 72.

Η αρχιτεκτονική είναι πολύ απλή: ένα μόνο κλίτος με θόλο και ημικυκλική αψίδα. Το κλίτος και το κωδωνοστάσιο πρέπει να είναι νεότερες προσθήκες. Τα απομεινάρια μιας επέκτασης στο βόρειο και νότιο τοίχο δείχνουν μια αρχαιότερη φάση του κτίσματος. Οι αντιστηρίξεις προστέθηκαν πρόσφατα για σταθερότητα.

Στο εσωτερικό, οι νωπογραφίες σώζονται τμηματικά. Στο ημιθόλιο της αψίδας πρέπει να υπήρξε η Δέησις, μια σύνθεση που τη συναντάμε συχνά στη Νάξο. Στο θόλο δεσπόζει ο Παντοκράτωρ σαν σε μετάλλιο, στηριζόμενος σε τέσσερις αγγέλους. Πρόκειται αναμφίβολα για ένα αριστούργημα του καλλιτέχνη, με όμορφα πρόσωπα, ρυθμικές στάσεις και πλούσιες λεπτομέρειες. Στα πλευρά στέκουν οι τέσσερις Ευαγγελιστές. Στο βάθος στον Άγιο Μάρκο υπάρχουν σχηματικά κτίρια, με διακριτές τις χρωματισμένες όψεις.

Το εικονογραφικό πρόγραμμα ακολουθεί τα καθιερωμένα πρότυπα του ύστερου 12ου αιώνα, αλλά η ζωντάνια, το λεπτό και ολόχρωμο στυλ των μορφών, μας επιτρέπει να χρονολογήσουμε το έργο στο δεύτερο μισό του 13ου αιώνα.

Παναγία Πρωτόθρονη

Η Παναγία Πρωτόθρονη είναι ο ενοριακός ναός στο Χαλκί, και είναι αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό. Η ιστορία του μνημείου είναι κάπως σύνθετη, όπως και η αρχιτεκτονική του, και με διαλείψεις. Στους πρώιμους χριστιανικούς χρόνους ο ναός υπήρξε ως βασιλική, από την οποία απομένει η αψίδα με το πέτρινο σύνθρονο (ημικυκλικά σκαλοπάτια για κάθισμα) και ένα μακρύ κλίτος. Μια επιγραφή μνημονεύει έναν Επίσκοπο και ένα Πρωτοσπαθάριο, δωρητές μιας αποκατάστασης το 1052, στη μεσο-βυζαντινή περίοδο. Όμως η κάτοψη δεν ανταποκρίνεται σ’ αυτή την περίοδο, οπότε είναι πιθανόν να υπήρξε άλλη μετάπλαση κατά τον 9ο αιώνα, όπου το επίμηκες κτίσμα μεταμορφώθηκε σε θολοσκεπή ναό. Ο νάρθηκας είναι πιθανώς του 11ου αιώνα. Το κωδωνοστάσιο είναι του 1713, ξανακαμωμένο καθότι κατεδαφίστηκε από κεραυνό.

Ένας θρύλος σχετίζεται με την παλιά φορητή εικόνα, που είναι σκεπασμένη με ασήμι. Λέει ότι βρέθηκε επιπλέουσα στη θάλασσα, κοντά στην ακτή της Μικρής Βίγλας, και λέγεται ότι είναι πρόξενος αρκετών θαυμάτων. Μερικές φορές μεταφέρθηκε πάλι εκεί και τοποθετήθηκε στην επιφάνεια της θάλασσας.Η Πρωτόθρονη λειτουργεί πάνω από δεκατέσσερις αιώνες διαρκώς, θεωρείται ένα μνημείο μεγάλης σημασίας, και δείχνει πόσο η Βυζαντινή τέχνη ανθούσε στην καρδιά του όμορφου νησιού.